Papel salgado

O papel salgado foi o procedemento para a reprodución de copias fotográficas desenvolvido por William Henry Fox Talbot en 1840, o máis empregado na metade do século XIX. Papel mollado é a expresión coa que se tilda a certos documentos de pretendida pero nula validez xurídica. O primeiro estaba destinado a conservar (en sal) a memoria. O segundo parece formar parte de todo o que está destinado ao esquecemento.

Sentimos que a memoria, especialmente a menos “oficial”, é cousa fráxil. Non deixa de ter implicacións poéticas o feito de que a sal común axudase a conservar a memoria visual como axudou a conservar o peixe, e que todo isto veña do mar, e ao mar (do esquecemento) tenda a volver.

Toda a fotografía química foi nalgún momento papel mollado e voltará a selo noutro sentido. O seu papel é tamén sempre salgado (aínda que non sempre co mesmo tipo de sal). Mentres dura, tamén dura a memoria visual que garda.

Pero cómpre traer á terra do vivido estas reflexións sobre o papel mollado e salgado, e sobre o mar: O primeiro traballo de meu pai (cando aínda era un rapaz) foi ir ao mar con meu avó na súa embarcación de pesca de baixura. O vínculo quedou establecido para o resto da súa vida laboral: algunhas mareas no Gran Sol, 2º oficial na Mercante, patrón en pequenos cruceiros de pasaxe, e Inspección Pesqueira na administración autonómica. 

Na casa non tiñamos redes, nasas nin outros aparellos de pesca como os que se gardaban na da miña avoa. A presenza do mar, non tan lonxano, era indicada máis ben polas ausencias do meu pai no seu período na Mercante e por algúns obxectos. A maior parte deles eran libros, que aínda están a un par de metros da silla desde a que escribo isto, pero tamén teño un pequeño grupo de fotografías analóxicas que conservan nas súas sales a memoria daqueles mares lonxanos que meu pai navegou e que eu nunca coñecín.

Fotografías de tres barcos mercantes nunha parede e instantáneas nun álbum de fotos (dos que aínda non tiñan argolas). Pequenos recordos visuais, acompañados en ocasións de textos breves. En conxunto, puco material para imaxinar as experiencias vividas por meu pai por alqueles mares. Talvez sexa mellor así. A imaxinación (como a memoria), non precisan moita terra para medrar. Neste caso, só precisan o aderezo dun pouco de sal.

Enrique Lista